Goud waard

Een herinnering aan de Kookappeleboom want zo noemde wij hem...

Deze boom had hele dikke appelen (geen Goudreinetten),
het was een hele grote boom, de takken hingen aan de grond.
Wij hadden vroeger geen tuinstoelen en dan haalde vader (opa) uit de kamer een armstoel
en droeg die naar de boomgaard. Op de foto zit hij zit bij de Kookappeleboom te lezen in de Katholieke Illustratie (een weekblad voor Katholiek Nederland dat oma had dat in laten binden). De hond, Fikki, zit naast hem en was altijd bij hem. Dit was de zondag voor opa.

Tante Leen Verheijen-Linders

De boomgaard op de boerderij
ja die hoorde erbij
appels en peren
en de jam kon je smeren

In de koekepan
werden schijven gebakken
voor het ontbijt herinner ik mij
in plaats van spek of ei

Ook appelvlaai, de moeite waard
jammer er bestond toen geen appeltaart
en een boomgaard bestond uit meer
pruimen en perziken, en de notenboom stond er tussen als een heer

Nu gaan we terug naar de bron
planten, het moest een sterk mens zijn die dat kon
eerst vele kuilen moesten gegraven, kun je wel denken
die ons later mooie bloesem en vruchten zouden schenken

Midden in de zomerhitte was er koelte door schaduw in de boomgaard
een boomgaard heeft zoveel meer, hij is goud waard

Tante Nelly Verheijen-Linders

Pomologisch Genootschap

De notaris liet doorschemeren dat hij zo'n boomgaard een warm hart toedroeg. Diverse verwijzingen tijdens de koop deden ons verrassen en verbazen! Twee opmerkingen bleven ons goed bij: 'Nu moet je wel lid worden van het Pomologisch Genootschap Limburg' en 'Tot op de jaarvergadering'. Aha.... Een kenner dus....

Van de week zijn we natuurlijk lid geworden van het Pomologisch Genootschap (geweldig woord, Genootschap). Het Genootschap -mijn tweede Limburgse Genootschap, ik ben al lid van het Natuurhistorisch Genootschap- is een stichting die zich inzet voor het behouden, bevorderen en uitdragen van de kennis over oude (hoogstam)fruitrassen en de Limburgse fruitcultuur.
Er zijn een aantal werkgroepen en veel activiteiten. Excursies, gastronomie (!), kersendagen, fruit- en sapverwerking, het klinkt allemaal veelbelovend en interessant, vol met nieuwe zaken om te doen en te leren. We kijken uit naar onze eerste kennismaking met de club.

Het plantschema is inmiddels door het IKL gestuurd en onze aanvraag is goedgekeurd. 'Stalmest' wordt ongetwijfeld een van de volgende berichten.

Notarisappel

Hoe komt de Notarisappel aan zijn naam?

Op de site van Bongerd Groote Veen (ik voel een verwantschap) staat het volgende te lezen:

'Het was de Lunterense Notaris Van den Ham die zich in de tweede helft van de 19e eeuw op de ontwikkeling van nieuwe fruitrassen stortte. Notaris Van den Ham werd gedreven, evenals Prof. Jean Baptiste van Mons, door het idee dat de bestaande fruitrassen aan degeneratie onderhevig waren. Daarom richtte hij in 1873 de befaamde Luntersche Tuinbouwvereniging op. Met een bewonderenswaardige ijver stortten de leden zich op het uitzaaien van appel- en perenzaden, het opkweken van de zaailingen en het selecteren van nieuwe betere rassen. De resultaten van hun baanbrekende werk mogen er zijn: Lemoenappel, Luntersche Pippeling, Luntersche Precent, Tante Dora, Oranjeappel en de peer Beurré Van den Ham. Met deze nieuwe selecties zijn op diverse land- en tuinbouwtentoonstellingen in binnen- en buitenland prijzen in de wacht gesleept'.

Is het toevallig dat onze notaris, met pretlichtjes in zijn ogen aanhoorde dat we hoogstamfruitbomen gingen aanplanten en ons wees op de mogelijkheid lid te worden van het Pomologisch Genootschap in Limburg??

Loslaten

Herfst is een tijd van loslaten. De zomer is voorbij, de bladeren kleuren. Het is huiveren bij de eerste kou en het vooruitzicht van die lange winter. Het is ook genieten van die prachtige herfstkleuren. Midden in die kleurenpracht moesten we opeens afscheid nemen van 'opa' Wim. We gaan een boom aan hem opdragen, misschien een Brabantse bellefleur want ondanks zijn noordelijke roots is het toch echt een Brabantse bourgondiër geweest.

Oude kaart van Oude Dijk

Nieuwsgierig als we zijn, hebben we vandaag de oude kaarten erop nageslagen en we hebben ons stukje aarde terug kunnen vinden! Ons perceel ligt op de plek waar de Oude Dijk met een knik bijna recht naar het noorden loopt. De Oude Dijk was de doorgaande weg van Nederweert naar Meijel. Overigens is het nu een rustige weg, het verkeer raast tegenwoordig over de Meijelsedijk. Op de bijgevoegde kaarten van de periode 1837-1844 en 1894 -1926 is te zien dat het landschap sindsdien grote veranderingen heeft doorgemaakt. Honderd jaar geleden leefde mensen hier op de goed herkenbare dekzandruggen die in gebruik waren als akker, omringd door een uitgestrekt heide- en veenlandschap. Op de kaarten zijn de kleine veenputten (turfwinning), heide en vennen goed zichtbaar.De Groote Peel was toen nog echt GROOT.

Voor ons nog leuker is de legenda van de Grote Historische Provinciale Atlas 1837-1844. Bij de aanduiding 'hoeve' staat geschreven: 'Bongaert'. Dat is een duidelijke verwijzing naar bongerd oftewel boomgaard. Iedere boerderij had zijn eigen boomgaard(je). De bomen staan weergegeven als zwarte stipjes op de kaarten, meestal ook nog mooi in gelid (voor een groter beeld: klik op de afbeelding).

Zuid-Limburg staat nu bekend om z'n mooi bloeiende hoogstamboomgaarden in het voorjaar, maar rond 1900 hoefden inwoners van Nederweert en Ospel (Ospeldijk bestond nog niet) daarvoor niet ver weg.

Kaart en legenda 1837-1844









 












kaart 1894-1926

Nog iets over het kruis

Het kruis op de hoek van de Oude Dijk en de Meijelsedijk werd geplaatst op 19 april 1957 door het buurtschap , geholpen door geldelijke bijdragen van de gehele parochie. De ontwerper en vervaardiger was Huub Hendriks uit Tegelen.Het kruis is een blijvende herinnering aan het oorlogsleed dat daar ter plaatse en in de omgeving is doorstaan. In oktober en november 1944 is hier hevig gevochten tussen Duitse en Amerikaanse troepen. De frontlinie liep op 7 november van de Noordervaart naar de Oude Dijk en door tot aan de rand van de Ospelse Peel. Door talloze landmijnen achtergelaten door de Duitse troepen vielen er veel burgerslachtoffers, waaronder (Theo)Dorus Bell, geboren in Someren 21 mei 1885 en zijn vrouw Hendrina Bell-Kiggen, geboren te Ospel 25 april 1885. Beiden liepen op een landmijn op 3 november 1944. Dorus overleed op dezelfde dag, Hendrina overleed een dag later aan haar verwondingen.

Bron: www.ospelactueel.nl

Plantlijst

Fruitbomen

Nog voor we een bod uitgebracht hadden op de grond, stonden we met Frans Voncken van het IKL naar 'ons' perceel te kijken. Dit jaar (2012) loopt de actie 'Planten Nu!' nog in de gemeenten Weert, Nederweert, Gulpen-Wittem en Vaals. Als we de grond zouden kunnen kopen, dan wilden we graag meedoen aan deze actie. Onder bepaalde voorwaarden kom je in aanmerking voor gesubsidieerde aanplant in het buitengebied. De campagne is een initiatief van de combinatie Ark-Habitura-Van Soest en de stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen in Limburg en heeft tot doel het buitengebied op te knappen met streekeigen groen. Frans kwam de grond en de ligging keuren en voor we het wisten stonden we de rassen aan te tekenen op een plantlijst. 

Frans is geen onbekende voor Raymond. Raymond heeft dit jaar een cursus snoeien van hoogstamvruchtbomen bij het IKL gevolgd en Frans was de bevlogen cursusleider.  'Snoeien doet groeien', was het motto tijdens de cursus, dus alle vruchtdragende takken werden ijverig weggehaald uit onze enige hoogstamfruitboom die onze tuin rijk is. En nu maar hopen dat we daar de komende jaren de vruchten van kunnen plukken!

Dat boomgaarden in Ospeldijk 'streekeigen' zijn bewijst onderstaande foto uit 1948.

Jezus

Vanmorgen bij de makelaar wachtte ons een verrassing. De makelaar en de verkoper denken dat het kruis op onze grond staat. Kopen we niet alleen weidegrond maar ook nog gewijde grond! In de koopakte staat niets vermeld over gebruiksrecht door anderen. Na het tekenen van de koopakte zijn we weer gaan kijken. Zelf twijfelen we; er zit een bocht in de weg en op dat uithoekje staat het kruisbeeld. Op de kadastrale kaart loopt de weg rechtdoor en zou het kruis net buiten ons perceel vallen. Het voelt nu toch een beetje van ons en het past natuurlijk prima in onze poging kleine landschapselementen met een cultuurhistorische waarde te behouden en te ontwikkelen.

Ons Jezukke

We hebben dus net het koopcontract getekend en moeten nog naar de notaris, om de akte te laten passeren. Het viel nog niet mee om een stukje grond te vinden... In de omgeving van Weert/Nederweert wordt niet veel grond te koop aangeboden. Al een paar jaar kijken we op diverse sites om ‘de markt’ in de gaten te houden. Het leverde niet veel op. Er zijn/waren wel wat grotere percelen te koop, maar door de vraagprijs daarvan (7,5 euro/vierkante meter) lag de totaalprijs ver boven ons budget en nog veel verder boven het bedrag dat we voor de grond wilden betalen. Bovendien hadden we geen haast om iets te kopen, rustig afwachten dus. 

Oktober 2012 waren er plots twee stukjes te koop die bij ons de smaak vielen. Een perceeltje aan de Liskesweg, Schoor, Nederweert zou het kunnen worden. Dezelfde avond nog gaan kijken en een rondje door het gras gelopen. Mooi plekje omgeven met eikenbos aan de noordkant en Eikenbomen aan de kant van Kanaal Wessem-Nederweert. Besloten, maar ook wel sterk beschaduwd, geen pré om een boomgaard aan te planten. Na een nachtje slapen voelt het toch nog steeds goed, dus bellen we de volgende ochtend voor informatie en misschien wel om een bod uit te doen. Blijkt het net verkocht....!

Dan toch ook nog eens naar het perceel nabij Ospeldijk. Ook leuk, en misschien ook wel wat beter omdat er geen bomen omheen staan. Het perceel is een driehoekje. Er zitten regelmatig fietsers die het als rustpunt gebruiken.  Voorheen stond er aan de westkant een naaldbosje (sparren), ik vond er zelf een paar jaar een geslaagd broedgeval van een Sperwer. Het bosje is nu geveld, de kapvlakte is nog niet ingeplant met nieuwe bomen. Midden in lijkt een soort bomkrater aanwezig en het waterpeil daarin staat meters onder het maaiveld. Op ons perceel hoever we niet te gaan voor de aanleg van een poel, we vrezen dat we daarvoor een ongrondingsvergunning nodig hebben. De plek waar de Roodborsttapuit moet gaan broeden hebben we wel en passant al vastgesteld.